Język „jugosłowiański”. Na obszarze Jugosławii obowiązywały języki: słoweński, macedoński i „jugosłowiański” (serbsko-chorwacki). W rzeczywistości był to twór całkowicie sztuczny, stworzony z dwóch odrębnych języków: chorwackiego i serbskiego (różnią się one np. pod względem fonetyki, morfologii, leksyki i słowotwórstwa).
Język chorwacki. Od ogłoszenia w 1991 r. niepodległości urzędowym językiem kraju jest chorwacki. Należy on do grupy języków południowosłowiańskich.
Chorwackie ć to polskie cz, ð (może być zapisywane jako dj) – polskie dź, dź – dż, h – ch (bezdźwięczne), lj – l” średniojęzykowe (brak odpowiednika w języku polskim), nj – ń, ś – sz,v -w, z – ż. Chorwackie r odpowiada polskiemu, ale np. w pozycji pomiędzy dwiema spółgłoskami jest wymawiane tak, jakby tworzyło sylabę i było przed nim krótkie y, np. Hrvatska wypowiadamy Chyrwatska, Krk — Kyrk.
W języku chorwackim występuje ruchomy akcent; w wyrazach wielosylabowych nigdy nie pada na ostatnią sylabę. Pisownia chorwacka jest fonetyczna, to znaczy zgodna z wymową (pisze się tak, jak się wymawia).
Języki obce. Pracownicy branży turystycznej na terenie Chorwacji (informacji turystycznej, hoteli, restauracji) niemal zawsze znają – lepiej lub gorzej — język niemiecki, angielski lub włoski (używany zwłaszcza na Istrii), a często także pojedyncze słowa i zwroty w innych językach, w tym po polsku. W ostateczności, przy dobrej woli rozmówców, w podstawowych sprawach można mówić „dialektem” polsko-chorwackim, pomagając sobie gestykulacją. Jak pokazuje choćby poniższy słowniczek, wiele słów w obu językach brzmi podobnie.
Pozdrowienia
cześć bog
dzień dobry dobro jutro (rano), dobar dan (po południu)
dobry wieczór dobra većer
do widzenia dovidjenja
dobranoc laku noć
witamy dobro dośli
szczęśliwej drogi sretan put
smacznego dobar tek
na zdrowie źivjeli
Podstawowe zwroty
proszę molim lub izvolite (w zależności od sytuacji)
dziękuję hvala
tak da
nie ne
Nie rozumiem. Ne razumijem.
Chcę powiedzieć… Hoću reći…
Chcę zapytać… Hoću upitati…
Jak to się nazywa? Kako se to zove?
Gdzie się znajduje? Odje se nalazl…?
kościół crkva
kantor mjenjaćnica
bank banka
poczta pośta
muzeum muzej
gospoda konoba
plac trg
ulica ulica
droga cesta
liczba, numer brój
Nie mogę znaleźć… Ne mogu naci…
lewo lijevo
prawo desno
prosto pravo
otwarte otwreno
zamknięte zatvoreno
Która jest godzina? Koliko je sati?
Chorwacja bardzo mi się podoba. Hrvatska jako mi se svidja.
Bardzo lubię morze. Jako volim more.
Adriatyk Jadran
pogotowie ratunkowe hitna pomoć
apteka ljekarna
szpital bolnica
stacja benzynowa benzinska crpka
benzyna benzin
bezołowiowa bezolovni
olej ulje
akumulator baterija, akumulator
chłodnica hladnjak
warsztat radionica
(samochodowy) (mahanicarska)
Dni tygodnia – tjedan
poniedziałek ponedjeljak
wtorek utorak
środa srijeda
czwartek cetvrtak
piątek petak
sobota subota
niedziela nedjelja
Liczebniki – brojevi
jeden jedan
dwa dva
trzy tri
cztery ćetiri
pięć pet
sześć śest
siedem sedam
osiem osam
dziewięć devet
dziesięć deset
Zakupy – kupovina
Gdzie mogę kupić? Gdje mogu kupiti?
Ile to kosztuje? Koliko to kośta?
drogi skup
tani jeftin
sklep prodavaonica
Jedzenie -jelo
jeść jesti
pić piti
chleb kruh
herbata ćaj
kawa kava
piwo pivo
ciasto kolać
ser sir
lody sladoled
ryba riba
mięso meso
wino vin0
białe bijelo
czerwone crno
słodkie slatko
słone slano
kwaśne kiselo
zimne hladno
gorące vruće
łyżka źlica
widelec viljuśka
nóż noź
talerz tanjur
głęboki dubok
płytki plitak
Kontakty chorwacko-polskie. Przez pewien czas Chorwacja (związana od 1102 r. z Węgrami unią personalną) i Polska miały wspólnych władców. Pierwszym był Ludwik Węgierski (1370—1382) z dynastii andegaweńskiej, władca olbrzymiego terytorium od Wielkopolski aż po Adriatyk. Drugi to Władysław Warneńczyk (1434-1444) z dynastii Jagiellonów, który zginął w bitwie z Turkami pod Warną. W oddziałach króla Władysława walczyli również Chorwaci. Postać królowej Jadwigi odnajdziemy wśród płaskorzeźb zdobiących srebrno-złoty sarkofag św. Szymona (sv. Śimun) z XIV w., który znajduje się w kościele św. Szymona w Zadarze. Polacy i Chorwaci spotkali się także podczas bitwy pod Wiedniem — oddziały chorwackie były wśród wojsk sprzymierzonych z Polakami.
Uniwersytet w Zagrzebiu od dawna współpracuje z Uniwersytetem Jagiellońskim (wymiana studentów, stypendia). Chorwacki pisarz, językoznawca i tłumacz literatury polskiej Julije Beneśić (1883-1957), absolwent krakowskiego uniwersytetu, był po I wojnie światowej lektorem języka polskiego w Zagrzebiu. W latach 30. XX w. pracował jako wykładowca języka serbsko-chorwackiego na Uniwersytecie Warszawskim.
W Dubrowniku od 1926 r. aż do śmierci mieszkał i tworzył polski kompozytor Ludomir Michał Rogowski, autor hymnu Dubrownika. Na klasztorze Benedyktynów w Dubrowniku znajduje się poświęcony mu pamiątkowy napis.
W Chorwacji żyje ok. 2500 Polaków. Największe skupiska polonii zamieszkują Zagrzeb i jego okolice, Rijekę, Split, Osijek i półwysep Istria. W Zagrzebiu działa Polskie Towarzystwo Kulturalne „Mikołaj Kopernik”, a w Rijece Towarzystwo Kulturalne „Fryderyk Chopin”. Obydwie organizacje propagują polską kulturę i obyczaje, pielęgnują narodowe tradycje i święta, a także współpracują z innymi stowarzyszeniami mniejszości narodowych.